CHP, ‘seçim güvenliği’ raporunu AKP’ye sundu. Raporda seçim güvenliğini etkileyecek maddelerin seçim ittifakı teklifinden çıkarılması, yüzde 10’luk barajın kaldırılması talep edildi
BirGün ANKARA
CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, heyet olarak, sekiz siyasi partiyle yaptıkları görüşmeye ilişkin sonuç raporunu AKP Grup Başkanvekili Mustafa Elitaş’a iletti. Raporda, görüşülen siyasi partilerin, OHAL koşullarında şeffaf ve adil bir seçimden bahsedilmesinin güçlüğüne dikkat çektikleri belirtilerek, sakıncaları konusunda ortaklaşılan ve teklif metninden çıkarılması istenen maddeler şöyle sıralandı:
Seçmen iradesini baskı altına alma çabası
»Aynı binada oturan seçmenlerin aynı seçim bölgesinde kalmaları şartıyla farklı sandık bölgelerinde oy kullanabilmelerini öngören madde metinden çıkarılmalıdır. Askıya çıkarılan seçmen listelerinin kontrolünü zorlaştıracak, sahte seçmen yazımı, hayatını kaybeden seçmenlerin yerine oy kullandırma gibi bazı usulsüzlüklerin tespit edilmesini de zorlaştıracaktır.
»Sandıkların taşınmasına olanak tanıyan madde metinden çıkarılmalıdır. Bu düzenleme, seçmen iradesinin baskı altına alınması sonucunu da doğurabilecektir.
»Yatağa bağımlı hasta ve engelliler için seyyar sandık uygulamasını getiren düzenleme, seyyar sandık listelerinin nasıl oluşacağı, seçim günü seyyar sandıklarda güvenliğin nasıl sağlanacağına ilişkin soru işaretleri barındırmaktadır Endişeleri bertaraf edecek biçimde yeniden düzenlenmelidir.
»Sandık kurulu başkanı ve üyeliklerinin belirlenmesi noktasında siyasi partilerin müdahil olabildiği mevcut düzenleme kaldırılarak, siyasi iktidarın ağırlığını artıracak biçimde, kamu görevlileri arasından seçim yapılması getirilmektedir. Siyasi partilerin denetim mekanizmalarını azaltacağından, düzenlemenin eski haline döndürülmesi uygun olacaktır.
Kuvvetler ayrılığı ilkesiyle bağdaşmıyor
»Teklifteki cumhurbaşkanlığı ve milletvekili seçimlerinde oy pusulalarının aynı zarfa konulması hükmü, kuvvetler ayrılığı ilkesiyle bağdaşmamakta, 16 Nisan Referandumu’yla gayrimeşru olarak yürütme erkini tekeline alan cumhurbaşkanlığı ile yasama organı olan parlamentoyu oluşturacak milletvekillerinin aynı zarf içine girmesi erkler arası ilişki açısından sakıncalı görülmektedir. Oy pusulalarının farklı zarflara konulması uygulaması getirilmelidir.
»Oy pusulaları ve zarflarının filigranlı kağıt kullanılarak hazırlanması olumlu bir düzenleme olmakla birlikte, teklifin sonraki maddelerinde sandık kurulu mührünün yerine bir güvence olarak getirileceği anlaşılmaktadır. Filigranlı pusula ve zarf, sandık kurulu mührü ile birlikte uygulanırsa, seçim güvenliği açısından daha tatmin edici bir düzenleme olacaktır.
»Teklifteki sandık çevresi tanımlaması, propaganda yasağı ve kolluk kuvvetinin görev ve yetki alanı bakımından muğlaklık içermektedir. Bu düzenlemeyle sandığın fiili durumlara açık hale getirilebileceği, iktidar dışındaki siyasi partilerin denetiminden kaçırılabileceği endişelerini paylaşmaktayız.
»Teklif, mevcut düzenlemede sandık kurulu başkanı ve üyelerine tanınan kolluk çağırma yetkisini, tüm seçmenlere tanınan bir yetki olarak genişletilmektedir. Maddeye yerleştirilen ‘ihbar’ ifadesi, bu düzenlemenin farklı amaçlarla suiistimal edebilmesinin önünü de açmaktadır. Düzenleme silah gölgesinde seçim yapılması riskini taşımakta, bu durumda seçmenin oy kullanmasını baskılayabilecek ve seçimlere katılma oranını ciddi bir biçimde düşürebilecektir.
YSK’nin kanunsuz kararının itirafı
»Sandık mührü bulunmayan zarfların ve pusulaların geçerli sayılabilmesini düzenleyen hüküm, 16 Nisan gayrimeşru referandumunda YSK tarafından kanunsuz bir karar alındığının itirafı olması açısından önemli olmakla beraber, sandık mührünün teminatının ortadan kaldırılması bakımından kabul edilemez.
»‘Ortak oy’ kavramı kaldırılmalı, ittifak sütunu içerisinde siyasi tercihini açıkça ifade edecek biçimde bir partiye basılmayan mührün geçersiz sayılması uygulaması getirilmelidir.
»Tek liste halinde seçimlere katılmayan ittifak partilerinin, milletvekili hesaplamalarının ittifakın toplam oyu üzerinden yapılması hakkaniyet ölçülerine uygun olmamakta, milletvekili hesaplamalarının siyasi parti listeleri bazında değerlendirilmesi gerekmektedir.
Baraj kaldırılsın
Raporda şeffaf, güvenilir ve adil seçimler yapılması ve seçmen iradesinin parlamentoya yansıması için OHAL rejimine son verilmesi, Yüzde 10’luk ülke barajı tamamen kaldırılması, YSK kararlarının yargı incelemesine açılması, seçimlerde en az yüzde 1 oy alan siyasi partilerin hazineden yardım alabilmelerinin mümkün kılınması taleplerine de yer verildi.
***
‘MHP, AKP’yle görüşmemizi yeterli görmüş’
CHP’nin seçim güvenliği için oluşturduğu heyet AKP ile görüşme yaparken MHP, kendilerine gelen görüşme talebini reddetti. CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, “MHP, AKP ile yapacağımız görüşmeyi yeterli görmüş” diyerek ret kararını eleştirdi.
MHP’nin CHP’den gelen görüşme talebini reddettiğini partinin Grup Başkanvekili Erkan Akçay açıkladı. Akçay, konuyla ilgili, “Biz cumhur ittifakının ilke ve prensiplerine bağlı olarak hareket ediyoruz. CHP’nin oyalama çabalarına itibar etmiyoruz. Talebi bu nedenle reddettik” dedi.
CHP heyeti dün 12.00’de AKP grubunu ziyaret etti. Görüşme sonrasında Özgür Özel ve Mustafa Elitaş birer açıklama yaptı.
MHP’nin açıklamasına yanıt veren CHP’li Özgür Özel, “Kendileri bu görüşmeyi AK Parti ile yapacağımız görüşmeyi kendileri için yeterli görmüşler ki açıklama yapmışlar. Biz MHP’nin seçmenlerine saygıdan bir siyasi parti olarak görmeye devam edeceğiz” dedi. Özel ayrıca seçim ittifakı teklifinin görüşüldüğü ve son üç maddesinin kaldığı TBMM Anayasa Komisyonu toplantısının pazartesi gününe ertelenmesini talep ettiklerini, görüştükleri 8 siyasi partinin de Meclis’e çağrılarak ittifak teklifiyle ilgili görüşülmesi gerektiğini söyledi.
Görüşme sonrası açıklamada bulunan AKP’li Elitaş da, “Eğer samimi katkıda bulunacaksanız bu hafta pazartesi günü saat 14:00’e kadar çalışmanızı yapın, iki siyasi parti değerlendiririz, AK Parti ve MHP olumlu bakıyorsa… AK Parti’nin evet dediğine MHP hayır derse olmaz. “Eğer MHP ‘teklif aynen geçsin’ derse aynen geçer” ifadelerini kullandı. Teklifte değişiklik olursa bunun Genel Kurul aşamasında olacağını söyleyen Elitaş, CHP’nin teklifini MHP ile değerlendireceklerini belirtti.
Öte yandan “Erken seçim gündemde mi?” sorusuna yanıt veren Elitaş, “31 Mart 2019 yerel seçimlerin tarihidir. 3 Kasım 2019 cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinin tarihidir” dedi.