Doktorlar ölüm anı olarak kalbin durmasını baz alır. Bu da kalp atışını sağlayan elektrik sinyalinin kesilmesi demektir. Sonuçta kalp durur ve kişi ölmüş olur. Peki ölüm beyni hemen etkiler mi? Yoksa beyin kalp durduktan sonra kısa bir süre de olsa aktif kalıyor mu?
Ölüm ve beyin aktivitesi üzerinde bugüne dek birçok çalışma yapıldı. Bu çalışmalardan elde edilen en ilginç sonuç, beyin ölümünden hemen önce beyne giren bir elektrik akımı. 2013 yılında Michigan Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada, farelerin ölümden hemen önce farkındalığı çok yüksek bir zihin durumuna girdiği belirlendi.
Ölüm anında beyinde neler oluyor?
Bilim adamları ölüme yakın deneyimlerin kan akışının düşmesi ve beyindeki olağandışı elektrik akımı nedeniyle ortaya çıktığı görüşünde hemfikir. Çok kez duyduğumuz tünelin sonunda bir ışık görme deneyimi, beyindeki sinir aktivitesi artışından kaynaklanıyor olabilir.
ABD New York’taki NYU Langone Tıp Fakültesi’nden Dr. Sam Parnia ve meslektaşları da beynin nasıl öldüğünü incelemekle meşgul.
Ekip önceki çalışmalarda ölümün hemen öncesi ve sonrasında hayvan beyninde yaşananları ve ölüme yakın deneyimleri incelemişti. Ölüme yakın deneyimler yaşayan kişiler, bu esnada odada olup biteni ve doktorların vücutları üzerinde çalıştıklarını fark ettiklerini söylemişti.
Ölüm sonrasında beyin ne kadar süre aktif kalıyor?
Dr. Parnia, göre nefes alışverişi ve kalp atışı durduktan sonra 2 ile 20 saniye arasında bilincin açık olduğunu söylüyor. Bu da, beynin serebral korteks (karar verme ve düşünmeden sorumlu) bölümünün oksijen olmadan dayanabileceği süreye işaret ediyor. Bir diğer deyişle kişinin beyin aktivitesi öldükten bir süre sonra daha devam ediyor, kişi öldüğünün farkında oluyor.
Parnia ölüm hakkında şunları söylüyor: “Bu anda tüm beyin sapı reflekslerinizi kaybediyorsunuz. Kusma, göz bebeği reflekslerinin tamamı duruyor.” Kısa bir süre sonra serebral korteksten gelen beyin dalgaları tespit edilemeyecek kadar azalıyor. Ancak buna rağmen düşünmekten sorumlu organımızın tamamen durması saatler sürebiliyor.
Genellikle kalp atışı durduğunda o kişiye CPR (kalp masajı) uygulanıyor. Bu da normal beyin aktiviteleri için gerekli oksijenin %15’ini sağlıyor. Bu esnada kalbi yeniden çalıştırmayı başarırsanız, beyin işlevleri tekrar çalışmaya başlıyor.
Kalp masajı yapılırken beyin ölümü gerçekleşmeye devam ediyor, ancak kalp masajı bunun gerçekleşme hızını oldukça yavaşlatıyor.