Asıl mesele kapitalizmin ilerleme kaydetmiş olmasıdır. Avrupa kapitalizminin çalışma şartlarını ve çalışanların durumunu önemli ölçüde iyileştirmesi Batı’da Marks’ın teorisinin çökmesine yol açtı. Batı’da zaman zaman yapılan eylemler devrim yapıp düzeni değiştirmek için değil kazanılanı kaybetmemek ve sistemden daha fazlasını koparmak amacıyla yapılıyor.
Kapitalizm ilerleme kaydetti; Batı’da işçinin evi, arabası var, sosyal güvencesi sağlam, özlük hakları gasp edilmiyor, senenin bir ayında tatile çıkıp belki de bizim ömrümüz boyunca hiç göremeyeceğimiz yerleri geziyor, görüyor, halinden memnun kısacası.
Bu yüzden Batı’da işçi “benim işimi elimden alır” düşüncesiyle göçmenleri istemiyor. Yani Batı’da kapitalizm başka bir noktaya geldi artık, Marks’ın tezi Batı’da bu yüzden çöktü. Orada işsizin aldığı maaş bizim burada aldığımız maaştan fazla.
Kapitalist ülkeler kendi vatandaşlarını sömürmezler. Örneğin kapitalist Almanya başka ülkeleri sömürmek, kendi vatandaşlarını rahat yaşatmak ister; kendi vatandaşını sömürmek istemez, zira sorun yaratacağı için işine gelmez her şeyden önce. Diğer ülkeler ise başkalarına güçleri yetmediği için kendi vatandaşlarını sömürmekle meşguller.
Hemen her alanda işler böyle yürüyor, örneğin Türkiye’de kulüpler fahiş fiyatla maç bileti satarak kendi taraftarlarını kazıklıyorlar ki bu doğrudan kapitalist olamamakla alakalı bir durum; Türkiye kapitalist bir ülke olsaydı kulüplerin bu şekilde hareket etmeleri mümkün olmazdı. Şöyle ki; Avrupa’da maç biletleri ucuz, en önemsiz maçta bile tribünler tamamen doluyor, zira Avrupa sanayileşmesini tamamlamış kapitalist bir toplum, vardiyasını bitiren kendini barlara ve maç günleri statlara atıyor, bunlar ortalama bir Avrupalı işçinin rahatlamasını sağlayan en kestirme yollar.
Yani âlemin Batı yakasında 8 saat çalışma hakkını söke söke almış insanlar yaşadığı için, dolayısıyla bu insanlara yanlış yapmak -mesela onları kazıklamaya kalkışmak- kolay olmadığından, çarkın dönmesi için çalışanların rahatlayabilecekleri, deşarj olabilecekleri ortamlara ihtiyaç var. Futbol kulüpleri ve maçlar bir bakıma bu işlevi yerine getiriyor. Ayrıca kulüpler ucuz bilet satarak tribünleri dolduruyorlar, fahiş fiyata bilet satıp tribünleri yarı yarıya doldurmaktansa ucuz bilet satıp ful çekmek daha akıllıca.
Notun hemen başında belirttiğimiz gibi asıl mesele kapitalizmin ilerleme kaydetmiş olmasıdır. Avrupa kapitalizminin çalışma şartlarını ve çalışanların durumunu önemli ölçüde iyileştirmesi Batı’da Marks’ın teorisinin çökmesine yol açmıştır. Batı’da zaman zaman yapılan eylemler devrim yapıp düzeni değiştirmek için değil kazanılanı kaybetmemek ve sistemden daha fazlasını koparmak amacıyla yapılmaktadır.
Elbette bütün bunlardan kapitalist olmamız gerektiği sonucu çıkarılmamalı, vakıanın kendisini anlatıyoruz sadece.
Atilla Fikri Ergun – akilvefikir.org