Uzun bir süredir gündemde olan Sosyalizm ve İslam tartışmaları yayılmaya ve genişlemeye devam ediyor. Sosyalist gazete ve dergilerden İslamcı dergi ve gazetelere kadar, konu hem Sosyalizm hem de islam açısından iştahlı bir şekilde tartışılıyor. Sosyalist cenahta pek fazla bir hareketlenme olmamasına karşılık İslamcı cenahta küçük ama derin sarsıntılara şahit oluyoruz.
İslamcı camida bu tartışmaları derinleştiren geliştiren elbette İhsan Eliaçık’tan başkası değil. İhsan Eliaçık’ın da yazdığı Adilmedya haber sitesinin de yayın felsefesi tam olarak bu çizgide. Yani Sol bir İslami söylem üzerine. Sitede oldukça derinlikli ve bir o kadar da özgün yazılar farklı yazarlar tarafından ele alınmaya devam ediyor ve tartışmalar da gelişmeye derinleşmeye devam ediyor.
Konu islamcı camiada farklı gruplar arasında da son zamanlarda sıkça tartışılıyor; Adilmedya’dan farklı olarak en son Özgün Duruş gazetesi konuyu ele aldı. Özgün Duruş gazetesi Mustafa İslamoğlu, Ramazan Kayan, Hayri Kırbaşoğlu ve Ali Bulaç gibi camianın önde gelen isimlerini tartışmaya dahil etti. Özgün Duruşun bu islamcı isimleri konuya dahil ediş konsepti daha çok İhsan Eliaçık ve çizgisindeki diğer yazarların mülk ayetlerini yorumlayışı üzerinden oldu. Çünkü gerçekten İhsan Eliaçık çizgisinin mülk konusu ile ilgili ayetleri açıklayışları alışılmış, geleneksel bakıştan çok farklı. Geleneksel yorum mülk edinme, biriktirme ve infak konusundaki ayetleri tavsiye niteliğinde okurken veya kelimesel anlamlarını Peygamber dönemi karşılığından ilgisiz kullanırken İhsan Eliaçık çizgisi bu ayetlerin tavsiye değil emir olduğunu vurgulamaya ve söz konusu kelimeler üzerinde yapılan anlamsal tahrifleri de düzeltmeye devam ediyor.
Tartışmaya Özgün Duruş gazetesi ile dahil olan yukarda saydığım isimlerden Hayri Kırbaşoğlu dışında kalanlar İhsan Eliaçık hocaya katılmayıp geleneksel yorumu tekrarlıyorlar ve her defasında olduğu gibi tartışmayı “İslam’dan sosyalizm çıkmaz”a getiriyorlar. İşte tartışmanın tuhaflaştığı, garip bulduğum nokta ise tam olarak burası. Çünkü bunu derken şunu da ekliyorlar “İslam’dan kapitalizm de çıkmaz ve hatta İslam kapitalizm gibi bir zulüm düzenine karşı çıkmayı emreder fakat bu islamdan sosyalizm çıkarmayı gerektirmez”.tartışma burada garipleşiyor çünkü kapitalizmin bir zulüm düzeni olduğu ve buna karşı durmak gerektiği noktasında ihtilaf yok bu konuda her iki grupta hem fikir ama İhsan Eliaçık çizgisinin Kapitalizm karşıtlığı ve mülk ayetlerini yorumlayışı geleneksel yorumun savunucuları tarafından “islamdan sosyalizm çıkarma girişimi” olarak görülüyor; Eğer burada sosyalizmi ve kapitalizmi gerçek bilimsel anlamlarıyla kullanıyorsak geleneksel yorumu savunanların da İslam’dan kapitalizm çıkardığını söylememek için hiçbir neden yok zira üretim araçlarının özel mülkyetinin reddedilmesi sosyalizmin karakteristik özelliğiyse üretim araçlarının özel mülkiyetini savunmak da kapitalizm’in karakteristik özelliğidir ve geleneksel yorum da tam olarak bunu savunmakta “üretim araçlarının özel mülkiyetinin” olabileceğini söylemektedir; peki o zaman bu nasıl “islam’dan kapitalizm de çıkmaz” durumudur? Anlaşılan geleneksel yoruma sarılan İslamoğlu ve Bulaç gibi düşünürler kapitalizm derken üretim araçlarının özel mülkiyetini değil kapitalizmin sonucu olarak ortaya çıkan tüketim ve israf kültürünü kapitalizmin neden olduğu savaşların ve açlıkların yaşanması durumunu kastediyor ve karşı çıkmak derken de bunlara kaşrı çıkmayı kastediyorlar. Oysa bu apaçık bir aldatmacadır, laf oyunudur; zira Kapitalizme karşı olmak demek onun sebep olduklarına yani sonuçlarına karşı olmak demek değildir; kapitalizme karşı olmak demek onun sebep olduğu fenalıklarla birlikte onu doğuran maddi somut sebeplere de karşı çıkmak demektir. Eğer geleneksel yorumu savunan bu kişiler söz konusu maddi sebeplerin (üretim araçlarının özel mülkiyeti) kapitalizmi doğurduğu fikrine sahip değillerse “islam’dan sosyalizm çıkmaz” demeden önce söz konusu bu fikirlerini bilimsel olarak izah etmeleri en azından bu alanda bilimsel bir çalışma yapmış olmaları ve bunu da itirazlarına iliştiriyor olmaları gerekir ki ortada bu yönde ufacık bir çaba dahi görünmemektedir.
Bu konuda tuhaf olan bir diğer nokta ise şudur. Varsayalım ki İhsan hoca ve ekibi mülk ayetlerini yanlış yorumluyorlar yani İslam’da mülk edinmeye sınır getiren bir anlayış yok ama şu da bir gerçek ki islam da mülk edinmeye; mesela üretim araçlarının özel mülkiyetine karşı çıkmayı yasaklayan bir anlayış da yoktur. Yani bugün çıkıp “ben üretim araçlarının özel mülkiyetine karşı çıkıyorum” dediğimde bu dediğim islama aykırdır denecek bir kural kaide göstermeniz mümkün değildir. Peki karşı çıkılmasını İslami görev bildiğimiz Kapitalist sisteme karşı çıkarken sosyalist fikriyattan faydalanmak yani üretim araçlarının özel mülkiyetine karşı çıkmak neden islama aykırı olsun? Sonuç itibariyle K. Marx toplumsal değişimlerin nasıl gerçekleştiği konusunda bilimsel çalışmalar yapmış ve Kapitalizmi ortaya çıkaran maddi sebepleri “üretim araçlarının özel mülkiyeti” başlığında özetlemiştir. K. Marx’ın bu yaptığı Newton’un yer çekimi kanununu buluşundan farksızdır; zira Newton da doğayı gözlemlemiş; bir elmanın yere düşüşünden yer çekimi kanunu keşfetmiş, yerin nasıl çektiğini bilimsel olarak açıklamıştır. Newton’un keşfinden bugün dilediğimiz gibi yaralanabiliyor yer çekimi kanunu nedeniyle aşmakta güçlük çektiğimiz bi takım teknik engelleri newtonun bu bilimsel çalışmalarından yararlanarak aşmaya çalışıyoruz. Newtonun eşyaya ait bu bilimsel çalışmalarından yararlanırken “bu islam’da var mı? Yok mu?” gibi bir kaygıya kapılmanın nasıl anlamı yoksa benzer şekilde Marx ve benzer bilim adamlarının toplumsal değişim süreçlerine ilişkin bu tür bilimsel çalışmalarından faydalanılması konusunda “islam da varmı yok mu” şeklinde kaygıya kapılmanın da bir anlamı yoktur. Yani özetle şunu söylemeye çalşıyorum; Kapitalizme karşı çıkarken tıpkı newton-yerçekimi örneğinde olduğu gibi mevcut bilimsel çalışmalardan istifade etme fikri “islama aykırı” değilse ve bir bilim adamı kapitalizmi doğuran ana sebebi “üretim araçlarının özel mülkiyeti” olarak açıklamışsa ve “üretim araçlarının özelk mülkiyetine karşı çıkmak” islam’da yasaklanmış bir fikir, eylem değilse o halde kapitalizme karşı çıkmak adına mülkiyet meselesinde sosyalist fikriyattan bu haliyle yararlanmak ve mülkiyete karşı çıkmak islam’a aykırı değildir hatta İslami bir duruşun da ta kendisidir; dolayısıyla İhsan hoca ve ekibi mülk ayetlerini yanlış yorumluyor olsalar dahi genel manada sonuna kadar haklıdırlar zira temel olarak itiraz ettikleri şey mülkiyet meselesidir ve karşı tarafın mülkiyet-kapitalizm ilişkisi üzerine alternatif bir bilimsel çalışması veya iddiası olmadığı gibi karşı çıktıkları kapitalist sistemi besleyen maddi sebepleri de savunmaktadırlar.
Kaynak: http://durugurultu.net/2010/12/19/islam-ve-sosyalizm-tartismalari-uzerine/