TÜİK verilerine göre eylül döneminde işsizlik çift hanede kalmaya devam etti. Verileri değerlendiren DİSK-AR, üniversite mezunlarındaki işsiz sayısının vahim boyutlarda olduğunu açıkladı
Büyüdüğü iddia edilen Türkiye ekonomisi milyonlarca işsizine iş bulamamaya devam ediyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan Eylül 2017 dönemi Hanehalkı İşgücü Araştırması sonuçlarıa göre, işsizlik oranı eylül ayında yüzde 10,6 olarak ölçüldü. Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Dairesi (DİSK-AR) ise genç, kadın ve üniversite mezunu işsizliğinde tablonun vahim olduğunu bildirdi.
TÜİK’e göre eylülde işsiz oranı geçen yılın eylül ayına göre 0.7 puan, bir önceki aya göre ise 0.1 puan azalış gösterdi. Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştakilerde işsiz sayısı 2017 yılı eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine 104 bin kişi azalarak üç milyon 419 bin kişi oldu. Eylül döneminde tarım dışı işsizlik oranı 0,9 puanlık azalış ile yüzde 12,8 genç nüfusta (15-24 yaş) işsizlik oranı 0.1 puanlık artış ile yüzde 20 olurken,15-64 yaş grubunda bu oran 0.8 puanlık azalış ile yüzde 10,8 olarak gerçekleşti.
Gerçek işsiz sayısı 6 milyon
DİSK-AR raporuna göre, geniş tanımlı işsiz sayısı (gerçek işsizlik) Eylül 2017’de 5 milyon 896 bin olarak gerçekleşti. İş aramayıp çalışmaya hazır olanların sayısı 1 milyon 444 bine yükseldi. Çalışmaya hazır olan ama iş bulamayan grubu ifade eden bu sayının 1 milyon 4 bini ise kadın işsizler oluşturdu. Eylül 2017 verilerine göre 609 bin işsiz ise iş bulma ümidini kaybetti.
Kentte 3 kadından biri işsiz
Raporda dar tanımlı işsizlik oranının yüzde 10,6 olarak açıklanmasına rağmen diğer işsizlik türlerinin vehametini koruduğu vurgulandı. Yüksek öğrenim işsizliği geçen yılın aynı döneminde göre 2 puan artarak yüzde 13,9’a yükseldi. Kadın işsizliği yüzde 14,9, tarım dışı kadın işsizliği 20,1, genç işsizliği 20, ne istihdam ne eğitimde olan gençlerin oranı yüzde 26,1, kentsel genç kadın işsizliği ise yüzde 34,2 olarak gerçekleşti.
Üniversite mezunları iş bulamıyor
TÜİK verilerine göre üniversite mezunları arasında işsizlik oranı ortalama yüzde 12 iken mezun olunan bölümlere göre işsizlik oranı büyük değişim gösterdi. En çok sosyal hizmet, iş güvenliği ve gazetecilik bölümlerinden mezun olanlar iş bulmakta zorlandı. Sosyal hizmet bölümü mezunlarının yüzde 24’ü, iş güvenliği bölümü mezunlarının yüzde 23,5’u ve gazetecilik mezunlarının ise yüzde 19,2’si işsiz kaldı.
Güvenlik bölümünde işsizlik düşük
Üniversite mezunları arasında sağlık, hukuk ve güvenlik bölümlerinden mezun olanlar ise en düşük işsizlik oranı sahip. DİSK-AR raporuna göre, güvenlikle ilgili bölümlerden mezun olanların sadece 4,7’si işsiz. Hukuk mezunlarının işsizlik oranı yüzde 6 iken, sağlıkla ilgili bölümlerden mezun olanlarda işsizlik oranı yüzde 6,3 olarak gerçekleşti.
Gençler işsiz
Ne eğitim ve istihdam içinde olmayanların (NEET, Not in Education, Employment, or Training) oranı da TÜİK verilerine göre giderek tırmanıyor. DİSK-AR tarafından öne çıkılan verilere göre NEET 15-19 yaş grubunda yüze 19,4 iken, 25-29 yaş grubunda yüzde 33,8’e ulaştı . NEET kadınlar arasında çok daha yüksek seyretti. 15-19 yaş arası kadınlarda NEET yüzde 25 iken 25-29 yaş grubundaki kadınlarda NEET yüzde 53,6’ya yükseldi. 15-29 yaş grubu için hesaplanan ve hiçbir şekilde eğitim, mesleki eğitim ve istihdam içinde yer almayanları ifade eden NEET kategorisi özellikle genç nüfusun durumunu göstermesi açısından büyük önem taşıyor.
İşsizlik nasıl düşer?
DİSK-AR’ın, işsizliğin azaltılması ve istihdamda kalıcı ve güvenceli artış sağlanması için öne çıkan önerileri ise şöyle:
» İş başında eğitim adı altında çırak, stajyer, kursiyerlerin ve bursiyerlerin ucuz işgücü deposu olarak kullanılması uygulamasına son verilmeli.
» Haftalık çalışma süresi gelir kaybı olmaksızın 37,5 saate düşürülmeli.
» Güvencesiz çalışma biçimlerine son verilmeli, tüm taşeron işçilere kadro verilmeli.
» Uluslararası Çalışma Örgütü ILO’nun “insana yaraşır iş” yaklaşımı temelinde herkese güvenceli ve nitelikli işler sağlanmalı.
» Kiralık işçilik yasası (6715) Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmeli.
» Sendikal hak ve özgürlüklerin kullanımı güvence altına alınmalı, sendikal barajlar kaldırılmalı, herkesin sendika hakkını özgürce kullanabilmesi için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalı.
» İşsizlik Sigortası Fonunun amaç dışı kullanımına son verilmelidir
» Kadın istihdamının artırılması ve işsizliğinin azaltılması için işgücü piyasalarındaki cinsiyetçi uygulamalara son verilmeli, ev içi bakım hizmetleri devletin gereken nitelikli, yaygın ve ücretsiz bakım hizmetlerini sağlaması ile kadının üzerinden alınmalı.
***
İstihdam dünya ortalamasının altında kaldı
İşsizlik verilerini değerlendiren CHP Ekonomiden Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, istihdam oranları açısından Türkiye’nin AKP döneminde, kalkınmakta olan ülkelerin oluşturduğu lige bile girmeyi başaramadığını söyledi. Erdoğdu, 15-30 yaş grubu genelinde herhangi bir eğitim kurumuna devam etmeyen ve çalışmayanların büyük ölçüde 25-29 yaş aralığında yığıldığına dikkat çekerek “Bu yığılma 2 milyon 54 bin kişiyi temsil ediyor. Çalışabilir nüfus içindeki oran açısından Türkiye dünya ortalamasından yüzde 25 daha az kişi istihdam ediyor” dedi. Erdoğdu, hükümetin istihdam teşviklerine ilişkin olarak, “İşsizlik, ‘istihdamın külfetini bir ay sen, bir ay ben yükleneyim’ gibi işverenlere verilecek geçici tedbirlerle çözümlenmez. İstihdam sorunu geniş bir perspektifle alınacak kalıcı çarelerle çözümlenir” görüşünü savundu.