• Anasayfa
  • Gündem
    • Politika
    • Yaşam
    • Türkiye
    • Dünya
  • Emek
  • Kadın
  • Ekonomi
  • Eğitim
  • Ekoloji
  • Sağlık
  • Bilim & Teknoloji
  • Yazarlar
  • Arka Sayfa
    • Fikir & Yazı
    • Belgesel & Film
    • Eylem & Etkinlik
    • Fotoğraf & Karikatür
    • Kitap & Dergi
    • Müzik & Video
Adil Medya
  • Ocak 19, 2021
  • Hakkımızda
  • Yayın İlkeleri
  • Künye
Adil Medya
  • Anasayfa
  • Gündem
    • Politika
      Bari ‘devlet aklı’nı dinleyin

      Bari ‘devlet aklı’nı dinleyin

      Yurttaş sürekli yoksullaşıyor

      Yurttaş sürekli yoksullaşıyor

      İnsanlar ekmek ve iş istiyor

      İnsanlar ekmek ve iş istiyor

      Video : Özgür Karabat söyledi, Mehmet Metiner onayladı...

      Video : Özgür Karabat söyledi, Mehmet Metiner onayladı...

    • Yaşam
      Türkan Elçi: Hrant Dink'i her hatırladığımda aklıma çocukluğumun sokakları düşer

      Türkan Elçi: Hrant Dink'i her hatırladığımda aklıma çocukluğumun sokakları düşer

      Sokak hayvanları için makam aracını satan Ovacık Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül anlatıyor

      Sokak hayvanları için makam aracını satan Ovacık Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül anlatıyor

      Kadir Şeker davası yeniden görülecek

      Kadir Şeker davası yeniden görülecek

      Bunu yapmayan toplu taşıma kullanamayacak!

      Bunu yapmayan toplu taşıma kullanamayacak!

    • Türkiye
      'Türkiye bu cinayetten ders çıkaramadı'

      'Türkiye bu cinayetten ders çıkaramadı'

      Bari ‘devlet aklı’nı dinleyin

      Bari ‘devlet aklı’nı dinleyin

      Türkan Elçi: Hrant Dink'i her hatırladığımda aklıma çocukluğumun sokakları düşer

      Türkan Elçi: Hrant Dink'i her hatırladığımda aklıma çocukluğumun sokakları düşer

      Yurttaş sürekli yoksullaşıyor

      Yurttaş sürekli yoksullaşıyor

    • Dünya
      Yeni teknolojiler ve Çin’in demokrasi ve insan hakları zaafı

      Yeni teknolojiler ve Çin’in demokrasi ve insan hakları zaafı

      Dünya'da Covid-19 aşılamasında son durum

      Dünya'da Covid-19 aşılamasında son durum

      Çocuklar işte değil okulda olmalı

      Çocuklar işte değil okulda olmalı

      Fakirlik artıkça obezite artıyor

      Fakirlik artıkça obezite artıyor

  • Emek
  • Kadın
  • Ekonomi
  • Eğitim
  • Ekoloji
  • Sağlık
  • Bilim & Teknoloji
  • Yazarlar
  • Arka Sayfa
    • Fikir & Yazı
      'Türkiye bu cinayetten ders çıkaramadı'

      'Türkiye bu cinayetten ders çıkaramadı'

      Yeni teknolojiler ve Çin’in demokrasi ve insan hakları zaafı

      Yeni teknolojiler ve Çin’in demokrasi ve insan hakları zaafı

      Bari ‘devlet aklı’nı dinleyin

      Bari ‘devlet aklı’nı dinleyin

      Türkan Elçi: Hrant Dink'i her hatırladığımda aklıma çocukluğumun sokakları düşer

      Türkan Elçi: Hrant Dink'i her hatırladığımda aklıma çocukluğumun sokakları düşer

    • Belgesel & Film
      Şiir: Kar / Ahmet Muhip Dıranas

      Şiir: Kar / Ahmet Muhip Dıranas

      Alın Sahnelerinizi başınıza Çalın

      Alın Sahnelerinizi başınıza Çalın

      Şehir Tiyatroları oyuna çağırıyor

      Şehir Tiyatroları oyuna çağırıyor

      8. Engelsiz Filmler Festivali 18 Ekim’e kadar çevrimiçi

      8. Engelsiz Filmler Festivali 18 Ekim’e kadar çevrimiçi

    • Eylem & Etkinlik
      Rahşan Ecevit vefatının 1.yıl dönümünde saygı ve sevgiyle anılıyor

      Rahşan Ecevit vefatının 1.yıl dönümünde saygı ve sevgiyle anılıyor

      Obez cumhuriyet ve kalp ameliyatı

      Obez cumhuriyet ve kalp ameliyatı

      ''Hani işten çıkarmak yasaktı''

      ''Hani işten çıkarmak yasaktı''

      Oylum Yılmaz’la Roman Yazma Atölyesi 21 Kasım’da başlıyor

      Oylum Yılmaz’la Roman Yazma Atölyesi 21 Kasım’da başlıyor

    • Fotoğraf & Karikatür
      ABD’nin BM Daimi Temsilcisinden Filistin ve İsrail’e görüşmeleri başlatma çağrısı

      ABD’nin BM Daimi Temsilcisinden Filistin ve İsrail’e görüşmeleri başlatma çağrısı

      Yaşar Fırat çizdi: Faytona binme! Atlar ölüyor

      Yaşar Fırat çizdi: Faytona binme! Atlar ölüyor

      Yaşar Fırat çizdi: Simit Sarayı

      Yaşar Fırat çizdi: Simit Sarayı

      Yaşar Fırat çizdi: Vatandaş doğalgazı açamıyor...

      Yaşar Fırat çizdi: Vatandaş doğalgazı açamıyor...

    • Kitap & Dergi
      Ragıp İncesağır'dan Halktan ve Haktan Yana bir Tarih Okuması ''Ecdadımız''

      Ragıp İncesağır'dan Halktan ve Haktan Yana bir Tarih Okuması ''Ecdadımız''

      Ezbere İlişkilere Ezber Bozan Çözümler

      Ezbere İlişkilere Ezber Bozan Çözümler

      Kadına Şiddetin Her Alanda Ortaya Çıktığı Şu Günlerde Herkesin Okuması Gereken 10 Kitap

      Kadına Şiddetin Her Alanda Ortaya Çıktığı Şu Günlerde Herkesin Okuması Gereken 10 Kitap

      Kadın Peygamberler

      Kadın Peygamberler

    • Müzik & Video
      Gökberk Uğurlu: “Düne takılı kalmak, önümüzü görmemizi engelliyor.”

      Gökberk Uğurlu: “Düne takılı kalmak, önümüzü görmemizi engelliyor.”

      Grup Yorum üyeleri için dayanışma konseri

      Grup Yorum üyeleri için dayanışma konseri

      Bilge Su: “Açıp dinleyemesem bile müzik, zihnimin bir köşesinde hiç susmadan bana destek oldu.”

      Bilge Su: “Açıp dinleyemesem bile müzik, zihnimin bir köşesinde hiç susmadan bana destek oldu.”

      Gerçeklerden uzak bir annelik sorgulaması: 'Bağlılık Aslı'

      Gerçeklerden uzak bir annelik sorgulaması: 'Bağlılık Aslı'

Hipokampus ile Alzheimer ilişkisi: Stres beyni nasıl zorluyor?

Hipokampus ile Alzheimer ilişkisi: Stres beyni nasıl zorluyor?

Eylül 24, 2019 Bilim & Teknoloji, Sağlık 0 yorum

Facebook Twitter Google+ LinkedIn Pinterest

Unutkanlığın büyük çoğunluğu hipokampus denilen beynin yakın bellek merkezinin aşırı yoğunluğundan kaynaklanıyor. Uykusuzluk ve depresyon, Alzheimer hastalığı riskini artırıyor! Maruz kalınan stresler ve yoğun iletişim trafiği beynin yakın bellek merkezini aşırı şekilde zorluyor.

Milyonlarca insan gün içinde bazen isimleri, bazen rakamları, bazen de yapılacak işlerini unutuyor. Yoğun bilgi akışında yeni bilgiler, çok önemli bile olsa kayıt edilemiyor ve dolayısıyla öğrenilemiyor.

Beyin eski bilgileri unutmuyor ama yeni bilgileri de kabul etmemeye başlıyor. Bu durum unutkanlıktan farklı bir durum ve çoğu zaman Alzheimer başlangıcı zannedilebiliyor. Memorial Şişli Hastanesi Nöroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Türker Şahiner, unutkanlığın nedenleri ve ne zaman tehlikeli boyutlara ulaştığı hakkında bilgi verdi.

İnsanlar gün içinde birçok unutkanlık yaşamalarına rağmen günlük yaşantıları normal bir şekilde devam etmektedir. Bu unutkanlıkların büyük çoğunluğu hipokampus denilen beynin yakın bellek merkezinin aşırı yoğunluğundan kaynaklanmaktadır.

Hipokampus nedir?

Hipokampus; çok eski çağlardan beri beynin en çok merak edilen ve üzerinde araştırma yapılan bölümü olmuştur. Temporal lobun medial kısmında lateral ventrikülün temporal hornuna komşu bir alanda yer alır. Anatomik özellikleri iyi bilinmekle beraber fizyolojisi ve fonksiyonları hâlâ tam olarak ortaya konamamıştır. Limbik sistemin bir parçası olduğu düşünülmektedir.

Önceleri sadece koku ile ilgili bir merkez olduğuna inanılmış, ancak 20.yüzyılın ikinci yarısından itibaren hafıza, duygulanım ve uzaysal öğrenme özelliklerinin de olduğu ortaya konmuştur. Epilepsi cerrahisinde de hedefl erden birisi olan hipokampusun gerek kendi içerisinde gerekse de çevre beyin bölgeleri ile yoğun ve güçlü nöral bağlantıları vardır.

Son yıllarda bu bağlantılar ve hipokampusun fonksiyonları ile ilgili pek çok çalışma yapılmış ve hipokampusda konum (yer), zaman, kafa yönlendirme ve sınır hücreleri gibi bazı özgün hücreler olduğu keşfedilmiştir. Bu derlemenin amacı; hipokampusun anatomisi, histolojik yapısı ve fizyolojisi hakkında kısa bir bilgi verip, fonksiyonları üzerinde son yıllarda yapılan çalışmaları özetlemek ve bunların gelecekte nörolojik hastalıkların tedavisinde ne gibi katkılarda bulunacağını ortaya koymaktır.

Hipokampus ile Alzheimer ilişkisi

Yakın bellek merkezinin görevi yeni bilgileri bir süre burada tutarak kalıcı belleğe geçip geçmeyeceğine karar vermektir. Kalıcı belleğe geçen bilgi daha sonra hatırlanabilmektedir. Bu bölge bozulduğu zaman, bilgi her seferinde, yeni gelmiş gibi algılanır ve öğrenilemez. Görevi itibariyle yakın bellek merkezi yani hipokampus beynin en önemli merkezlerinden biri ve Alzheimer hastalığının en sevdiği noktadır. Hipokampus kapasitesinin aşırı zorlanması faklıdır; hastalıkları farklıdır.

Unutkanlık yaşam kalitesini etkiliyor

Tuhaf yerlerde ve sürekli unutulan eşyalar unutkanlığın boyutu hakkında bilgi verebilmektedir. Bir kişi gözlüğünü her gün başka bir yerde unutabilir. Ama gözlüğünü unuttuğu yer buzdolabının içiyse durum artık farklı bir boyuta gelmiş demektir. Unutkanlığı fark etmemek, inkar etmek veya unutkanlığa karşı vurdum duymaz bir tavır almak sosyal ilişkilere de yansımaya başlamaktadır.

Demans denilen bunama hastalığında en önemli bulgulardan biri unutkanlığın sosyal yaşantıya ne kadar yansıdığı ve yaşam kalitesini ne kadar etkilediğidir. Ayrıca hastanın bu durumundan çoğu zaman hiç haberdar olmaması veya inkar etmesi de demansı diğer masum unutkanlıklardan ayıran önemli bir özelliktir.

Beyin sağlığı için aktif bir yaşam şart

Unutkanlığın tipi belirlenebiliyor

Unutkanlık şikayetleri her yaşta insanda görülebilir, fakat 40 ile 60 yaş aralığı en fazla etkilenen gruptur. Unutkan olduğunu düşünen birçok insan, hastanede hangi bölüme gideceğini ve unutkanlığı için ne yapacağını bilmemektedir.

Özellikle 40-60 yaş arasında görülen her unutkanlık Alzheimer hastalığı belirtisi değildir ve 40 yaş grubunda Alzheimer görülme oranı yüksek riskli genetik faktörler olmadıkça binde birin altındadır.

40 -60 yaş grubundaki insanların kimisi isim, rakam unutur, kimisi duygusal ya da görsel problemler yaşamaktadır. Tek bir türde unutkanlık yaratan durumlar çoğu zaman riskli değildir ve unutkanlığın tipinin belirlenmesi çok önemlidir ve ancak bu sayede unutkanlık kaygıları azaltılabilmektedir. Hastaneler de kısa süre içinde yapılan yakın bellek muayenesi ile kolaylıkla kişide Alzheimer olup olmadığı söylenebilir ancak cevap aranılan soru çoğu zaman farklıdır.

Unutkanlık seviyesi ve durumu tespit edilebiliyor

Başvuran kişi unutkanlığının nasıl seyredeceğini ve geleceğini sorgulamaktadır. Günümüzde internet üzerinden bellek performans izleme programları henüz erken tanıda oldukça değerlidir. Türkiye de yazılımı yapılmış olan BEYNEX gibi uzun süreli online izlem programları ile kişinin unutkanlığının ne durumda olduğu belirlenmekte ve kişiye ve izleyen hekime durum rapor edilmektedir.

Aşırı bilgi yüklemesi hafıza merkezini yoruyor ve tembelleştiriyor

Hayatın vazgeçilmez bir parçası haline gelen akıllı telefonların beyin sağlığı için birçok dezavantajı bulunmaktadır. Bir bilgiye telefon ya da tabletten kolayca ulaşabilmek o bilgiyi hatırlamaya gerek duymamaya yol açmaktadır.

Çok fazla bilgi girişi yapılan yakın bellek çok fazla yorulmakta ve bu bilgilerin tekrar edilme şansı kalmamaktadır. Bu durumda yakın bellek merkezi yani hipokampus tembelleşmektedir. Yine akıllı telefon ve sosyal medya yüzünden yapılması gereken işe odaklanmak zorlaşmaktadır.

Bu odaklanma sorunu ruhsal stres yaratarak yaşam kalitesini de bozmaktadır. Bir işle meşgulken aynı anda akıllı telefonda mesaj okumak yakın belleği zorlayan durumlardır. İnsanların mesajlaşma süreleri sosyal ağlar genişledikçe kısalmaktadır. Bir işi yaparken her 30 saniye de bir mesajlara bakmak ve bunu gün içinde sürekli yapmak yakın bellek merkezi zorlayan bir diğer nedendir.

Her bilginin bir de duygu yükü bulunuyor

Beyin bilgileri kayıt ederken bilginin duygusal yönü, ağırlığı önemlidir. Yaşanan deneyim acı, tatlı, keyifli, ya da korkunç olmasına göre bıraktığı izler kolayca veya çok zor olarak hatırlanabilmektedir.

Hatırlamak için bilginin kayıt edilmesi aslında organizmanın doğada kendini koruma içgüdüsüyle gerçekleşmektedir. Beyin o bilgi onun için önemliyse riskli durumlarda hatırlayabilmek için daha güçlü olarak kaydetmektedir.

İnsanlar yaşanılan bilgi çağında herhangi bir duygu barındırmayan bir bilgi bombardımanına tutulmaktadır. Bu da bilginin detaylarını kayıt etmekte zorlanmaya ve hatırlama güçlüğüne neden olmaktadır. Çoğu zaman unutulduğu sanılan bilgiler aslında hiç kayıt edilmemiş olabilmektedir.

Nöronlar: Beyindeki sinir hücrelerini aktifleştirmek

Damarsal bunamalar tüm bunamaların 3’te 1’ini kapsıyor

Beynin kan-beyin bariyeri de denilen bir barajı bulunmaktadır. Adeta bir süzgeç görevi gören bu barajda beyin hücreleri her maddeyi içeri almamaktadır. Beyin dostu diyetler aslında temel olarak kalp ve damarları koruyan diyetlerle aynıdır. İnsan beynini besleyen milyonlarca ince damar bulunmaktadır.

Bu damarların tıkanması vasküler demans denilen damarsal bunamaları beraberinde getirmekte ve kan beyin bariyerini de bozmaktadır. Damarsal bunamalar, tüm bunamaların 3’te 1’ini kapsamaktadır ve bazen hem damarsal bunama hem Alzheimer birlikte olabilmektedir. Omega 3 gibi yararlı yağlar daha çok kan akışkanlığını artırarak damar yapılarını koruduğu için beyin için de yararlıdır.

Beyin sağlığı için uyku çok önemli

Kişinin uyku kalitesi bozulunca beyin hücrelerinin ölümü daha çabuk olmakta ve beyin atrofisi denilen küçülmeler hızlanmaktadır. Kronik uykusuzluk yaşayan bir insan, Alzheimer risk genlerine de sahipse bu risk çok daha artmaktadır. Yapılan bütün deneysel çalışmalarda bunu desteklemektedir. Eğer çok çeşitli nedenlerle çok fazla uykusuz kalınırsa beyindeki amiloid miktarı artarak beyne zarar vermektedir.

Alzheimer hastalığına neden olan amiloid beta proteini, beyin hücresi tarafından üretilir fakat görevi bittikten sonra yok edilmesi gerekmektedir. Bu proteinin temizlenmesi uyku da olmaktadır. Kişinin beynindeki amiloid yükü de gelecekteki Alzheimer olma riskini göstermektedir. Uykusuzluk ve depresyon yan yana gelirse yine Alzheimer riskini çok artırmaktadır. Bu ikilinin sık görüldüğü topluluklarda Alzheimer’a yakalanma oranlarının çok yüksek olduğu görülmektedir.

Kaynak: Türk Nöroşir Dergisi 2015, Cilt: 25, Sayı: 3, 287-295

  • Kaynak indigo dergisi

Yorum Bırak Cancel reply

İlgili Haberler

Yeni teknolojiler ve Çin’in demokrasi ve insan hakları zaafı Bilim & Teknoloji
Ocak 18, 2021

Yeni teknolojiler ve Çin’in demokrasi ve insan hakları zaafı

Fakirlik artıkça obezite artıyor Dünya
Ocak 17, 2021

Fakirlik artıkça obezite artıyor

Canlılığı Başlatan İlk Hücrelerin Nasıl Evrimleştiğini Çözdüler! Bilim & Teknoloji
Ocak 17, 2021

Canlılığı Başlatan İlk Hücrelerin Nasıl Evrimleştiğini Çözdüler!

Zaman Akışı

Oca 18 10:59
Türkiye

‘Türkiye bu cinayetten ders çıkaramadı’

Oca 18 09:52
Fikir & Yazı

Yeni teknolojiler ve Çin’in demokrasi ve insan hakları zaafı

Oca 18 09:38
Türkiye

Bari ‘devlet aklı’nı dinleyin

Oca 18 09:04
Yaşam

Türkan Elçi: Hrant Dink’i her hatırladığımda aklıma çocukluğumun sokakları düşer

Oca 18 08:14
Dünya

Dünya’da Covid-19 aşılamasında son durum

Oca 18 08:00
Türkiye

Yurttaş sürekli yoksullaşıyor

Oca 18 07:57
Dünya

Çocuklar işte değil okulda olmalı

Oca 18 07:55
Türkiye

İnsanlar ekmek ve iş istiyor

Oca 17 23:20
Sosyoloji

Ragıp İncesağır’dan Halktan ve Haktan Yana bir Tarih Okuması ”Ecdadımız”

Oca 17 14:20
Politika

Video : Özgür Karabat söyledi, Mehmet Metiner onayladı…

Oca 17 12:34
Ekonomi

Tezel: 3-4 seneye varmadan 1500 TL maskesi düşecek

Oca 17 12:19
Türkiye

Karikatürist Sefer Selvi: Karikatür, muhalefet partisi gibidir

Oca 17 12:10
Ekonomi

Bankalara devredilen binlerce gayrimenkul satışta

Oca 17 11:54
Eylem & Etkinlik

Rahşan Ecevit vefatının 1.yıl dönümünde saygı ve sevgiyle anılıyor

Oca 17 11:41
Yaşam

Sokak hayvanları için makam aracını satan Ovacık Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül anlatıyor

Oca 17 11:33
Belgesel & Film

Şiir: Kar / Ahmet Muhip Dıranas

Oca 17 10:42
Türkiye

Fakirlik artıkça obezite artıyor

Oca 17 10:21
Türkiye

KHK’lı öğretmen yaşamını yitirdikten sonra görevine iade edildi

Oca 17 10:17
Politika

HDP’den, HaberTürk’e yayına katılma talebi!

Oca 17 10:14
Bilim & Teknoloji

Canlılığı Başlatan İlk Hücrelerin Nasıl Evrimleştiğini Çözdüler!

Oca 17 10:02
Dünya

Portekizli bakanın, AB heyeti ile görüştükten sonra Covid-19 testi pozitif çıktı

Oca 17 09:59
Kitap & Dergi

Ezbere İlişkilere Ezber Bozan Çözümler

Oca 17 09:17
Türkiye

Adnan Oktar mağdurları: Instagram ve Twitter’a terör davası açtı

Oca 17 09:09
Türkiye

Tunalı Hilmi’nin Halkçı “Türkiye Anayasası” (1902) Taslağı

Oca 16 14:44
Türkiye

Mamak’ta şeriat çağrısı!

Oca 16 10:30
Kitap & Dergi

Kadına Şiddetin Her Alanda Ortaya Çıktığı Şu Günlerde Herkesin Okuması Gereken 10 Kitap

Oca 16 10:23
Sosyoloji

Pandemide Çalışmak Zorunda Olmak: İşçi Sağlığı Yoksa, Halk Sağlığı Da Yok! – Aslı Odman

Oca 16 10:10
Politika

Hollanda’da koalisyon hükümeti, çocuk yardımlarıyla ilgili skandal yüzünden istifa etti

Oca 16 10:06
Politika

GÖRÜŞ | ‘NATO 2030 Belgesi’ Türkiye için ne anlama geliyor, etkileri ne olabilir?

Oca 16 10:01
Sağlık

Suyu doğru içmenin faydaları

  • Fikir & Yazı
  • Eylem & Etkinlik
  • Fotoğraf & Karikatür
  • Kitap & Dergi
  • Belgesel & Film
  • Müzik & Video
  • Yukarı Dön