Ayşe Yıldız/adilmedya.com
Artan nüfus ve gelişen sanayi ile birlikte enerjiye olan ihtiyaç gün geçtikçe artıyor. Kömür, linyit, doğal gaz, benzin gibi fosil yakıtların rezervleri tükenmeye yakınken bu duruma bir de çevresel etkenler ekleniyor. Tüm bu nedenlerden ötürü alternatif enerji kaynaklarına yönelme hareketi hızlanıyor.
Ülkemiz dört mevsimin yaşandığı, yenilenebilir enerji kaynaklarının bolca olduğu bir coğrafyada yer alıyor. Bütün enerji kaynakları topraklarımızdan, doğamızdan karşılanabiliyor ancak bu konuda ne yazık ki yeterli değiliz.
Verilere göre; “karanlık ülke” olarak nitelenen İngiltere’nin 10 ayda güneş enerjisinden elde ettiği gücün Türkiye’nin toplam güneş enerji gücünün yüzde 40’ı kadar olmasının enerji üretiminde daha çok yol alması gerektiğini ortaya koyuyor.
Ülkemizde özellikle güneş enerjisindeki üzücü geri kalmışlığın mutlaka sonlandırılması gerektiğini vurgulayan ve bu konudaki çalışmalarını bizimle paylaşan Elektrik Mühendisi Azim Şahin, ”daha temiz, daha yeşil, daha güzel bir doğa, refah seviyesi daha yüksek bir ülke olmak için buna yönelmek zorundayız. Ülkemiz ve halkımızın her anlamda kalkınmasında önemli rol oynayacak olan yenilenebilir enerji kaynaklarının yatırımlarının kolaylaştırılması ve girişimlerin önünün açılması gerekiyor” dedi.
Elektirik Mühendisi Azim Şahin, Yenilenebilir Enerji Kaynakları, Yüksek ve Alçak Gerilim tesisleri, Zayıf Akım Sistemleri, Topraklama ve Yıldırımdan Korunma Sistemleri, Dağıtım ve Trafo Merkezleri, Enerji Nakil Hatları, Otomasyon Sistemleri, Enerji Verimliliği, kayıp ve kaçakların önlenmesi ve danışmanlık hizmetleri alanlarında hizmet vermiş olup, bu güne kadar birçok projeye de imza atmıştır.
Şahin, GES hakkında bilgi vermek, yön vermek, katılımcıları ve genç öğrencileri aydınlatmak için bir çok yerden davet alıyor. TMMOB Makine Elektirik Mühendisleri Odası’nın düzenlemiş olduğu konferanslara da konuşmacı olarak davet edilen Azim Şahin `Güneş Enerji Santralleri Proje Hazırlama` hakkında seminerler veriyor.
Azim Şahin, GES’lerinin yayılmasında ve kullanılmasında yetkili birimlerin yeterli desteği vermediğini, bu sebeple Manisa’nın Salihli ilçesinde Yenilenebilir Enerji Kooperatifi kurduğunu ve faaliyete geçmek için bir iki prosedür kaldığını söyledi. Kooperatiflerin insanların ihtiyacını karşılamak için kurulan ekonomik kuruluşlar olduğunu ifade eden Şahin, aslında her alanda kooperatifleşmemiz gerektiğinin özellikle altını çizdi.
Elektrik Mühendisi Azim Şahin kuruluşunu gerçekleştirmeye çalıştığı ‘Yenilenebilir Enerji Kooperatifi’ hakkında; hem yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımını, hemde daha ekonomik ve insan odaklı olan kooperatiflerin önemini anlatan bir sunum hazırladı.
Konu hakkındaki sunum şöyle:
Genel Olarak Kooperatifler
- Yenilenebilir Enerji Nedir?
- Yenilenebilir Enerji Kooperatifleri
- Yenilenebilir Enerji Kooperatiflerinin Yasal Dayanakları
- Enerji Kooperatifleri Nasıl Kurulur
- Yaklaşık Maliyet ve Geri Dönüş Süresi Nedir?
- Sonuç ve Öneriler
Kooperatif Nedir?
Uluslararası Kooperatifler Birliğinin tanımına göre Kooperatifler; ortak
ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaç ve istekleri müşterek sahip olunan ve demokratik olarak kontrol edilen bir işletme yoluyla karşılamak üzere gönüllü olarak bir araya gelen insanların
oluşturduğu özerk kuruluşlardır.
Türk Dil Kurumu kooperatifi açıklarken iki tanım kullanmış.
Bunlardan biri „‟Ortakların gereksinimlerini uygun şartlarda
elde etmelerini sağlamak amacıyla kurulan birlik‟ olarak belirtilirken,
İkinci tanım ise „‟Üreticilerin aracıyı ortadan çıkararak
ürünlerini daha iyi şartlarda pazarlamak için kurdukları
ortaklık‟‟ şeklinde ifade edilmiştir.
Ekonomi Sözlüğü‟nde ise „‟İnsan ihtiyaçlarının karşılıklı yardımlaşma yoluyla giderilmesini sağlamak ve ortak çıkarlarını korumak amacıyla oluşturulan ekonomik kuruluş‟olarak tanımlanmıştır.
Tüm bu tanımları ele aldığımızda temel iki başlık görüyoruz. Bunlar;
-Ekonomik Kuruluş
Tüm tanımlardan da gördüğümüz gibi kooperatifler aslında birer ekonomik kuruluş. Zaten bu amaçla Türkiye‟de kooperatifler Türk Ticaret Kanunu‟nda tanımlanmış birer ticari müessesedir. Amaçları da ortaklarının hak ve getirilerini güvence altına almaktır. Kooperatifler, ortaklarının gelirini artırmayı ve bölgelerinde birer ekonomik güç olmasını hedefler.
– İnsanların İhtiyacı
Kooperatifler, insanlar ile birlikte vardır. Bu nedenle insan
odaklıdırlar. Kurulma gerekçeleri de insanların ihtiyaç duyduğu
alanlardaki eksiği gidermektir. Bu elektrik ihtiyacını karşılamaktan
tutun, konut ihtiyacını karşılamaya kadar gider. Bunları arttırmak
mümkündür ama hepsinin temel dayanağı ihtiyaçtır.
Sonuç olarak; Kooperatifler insanların ihtiyacını karşılamak için
kurulan ekonomik kuruluşlardır.
Kooperatifler niçin kurulurlar?
-Kooperatifler; yerelde yaşayanların kurdukları girişimler olduğu için, yerelin kalkınmasına yardımcı olurlar.
-Kooperatifler; yerelde yaşayan ortaklarının gelirini arttırdığı için gelir adaleti sağlarlar.
-Kooperatifler; yerelde istihdam sağladıkları için bölgenin ekonomik gelir dağılımını da dengelerler.
-Kooperatifler; yerelde yaşayanların kaynakları ile geliştirildiği için, küçük sermayelerin bir araya gelmesi sonucu büyük yatırımların yaratılmasını sağlar. Yerelin ekonomik gücünü arttırır.
Uluslararası Kooperatifler Birliği‟nin kooperatif olunabilmesi için belirlediği 7 temel ilke vardır. Bunlar;
1- Gönüllü ve açık üyelik:
Kooperatife ortaklık gönüllülük esasına göredir. Bir bölgede veya yerde yaşayanları ortaklığa zorlayamayacağımız gibi, bu ortaklığı da tamamen açık bir şekilde yapmak gerekmektedir.
2- Ortakların demokratik kontrolü:
Kooperatiflerin ortakları, kooperatifin işleyişini ve yönetimini demokratik olarak kontrol edebilirler. Çünkü
kooperatiflerin genel kurullarında her ortak katkı payı oranında değil, ortak olarak bir oy kullanarak temsil edilir.
3- Ortakların ekonomik katılımı:
Her ortak, kooperatife mutlaka ekonomik bir katkı vermelidir. Bu ortaklığın temelidir.
4- Özerklik ve bağımsızlık:
Kooperatifler özerk bir yapıya sahiptirler. Bu nedenle bağımsız hareket etme imkanlarına sahiptirler.
5- Eğitim, öğretim ve bilgilendirme:
Kooperatiflerin, ortaklarını ve içinde yaşadıkları topluluğu kendi uzmanlık alanlarında bilgilendirmek, eğitimler
düzenlemek ve öğretim sağlamak gibi sorumlulukları vardır.
6- Kooperatifler arası işbirliği:
Kooperatifler sadece kendi alanlarındaki kooperatifler değil, diğer kooperatiflerle de işbirliği sağlayarak, toplumsal gelişmeye destek vermelidirler.
7- Topluma karşı sorumluluk:
Kooperatifler, şeffaflık, eğitim, işbirliği gibi kavramlarla içinde yaşadıkları toplumun da gelişmesine ve refahın
Yenilenebilir Enerji Nedir?
Yenilenebilir enerji gücünü güneşten alan, hiç tükenmeyen ve çevreye emisyon yaymayan enerji türlerine denir. Dünyamızdaki yaşamın kökeni güneşten sağlanmaktadır. Fosil yakıt olarak adlandırdığımız kömür, petrol, doğalgaz
ve uranyum gibi sonlu enerji kaynakları dışında kalan enerji kaynakları yenilenebilir enerji kaynaklarıdır.
Yenilenebilir enerjinin başlıca kaynakları aşağıdaki gibidir.
GÜNEŞ ENERJİSİ
Güneş enerjisi kaynağı ve yakıtı güneş olan enerji kaynağıdır. Güneş ışınlarının verdiği radyoaktiviteyi veya ısıyı
çevirerek günlük kullanıma sunabiliyoruz. En bilinen yolu sıcak su üretimi için güneş enerjisinden yararlanılmasıdır. PV paneller aracılığı ile güneş ışınlarındaki radrosyon elektrik enerjisinde çevrilmektedir.
RÜZGAR ENERJİSİ
Isı farkları ve yer şekillerinden dolayı oluşan hava akımlarına rüzgar diyoruz. Rüzgarın enerjisinden insanoğlu tarih
boyunca (yelkenli gemiler), iş gücü ve elektrik enerjisi üretmek için yararlandı. Şu an, dünyada en yaygın kullanılan yenilenebilir enerji kaynağıdır.
SU (HİDRO) ENERJİSİ
Kaynağı nehirler olan enerji kaynağı suyun sürekli veya yüksekten akması sayesinde oluşan enerjinin kullanılmasıdır. Tarih boyunca insan oğlu su değirmenleri sayesinde iş gücü imkanı sağlamıştır. Aynı tekniğin daha geliştirilmesi ile bugün elektrik üretimi sağlanabilmektedir. Ülkemizde Keban, Atatürk gibi büyük barajlardan
elektrik ihtiyacımızın %25 i üretilmektedir.
JEOTERMAL ENERJİSİ
Yer altındaki sıcak su kaynaklarının yeryüzüne çıkması ile buhar ve ısıdan enerji üretimidir. Yüksek ısı ve yer altındaki haznenin genişliğinin tam olarak tespit edilmemesi gibi maliyeti yükselten unsurlar nedeniyle çok yaygın olmamasına rağmen, ülkemiz dünyada rezerv bakımından en iyi durumda olan ülkelerdendir. Aydın, Afyon ve
Çanakkale temel üretim alanlarıdır. Salihli ve Alaşehir‟de de santraller kurulmuştur.
BİYOKÜTLE ENERJİSİ
Biyokütle, organik maddelerden enerji kaynağı olarak yararlanılmasıdır. Tarımsal ve orman atıkları ile hayvansal ve evsel atıklarının değerlendirilerek enerji üretilmesidir. Özellikle evsel ve hayvansal atıkların değerlendirilmesi, çevre kirliliği gibi bir etkeni de ortadan kaldırdığı için çok kullanılmaktadır. Ülkemizde ısı üretmek için yaygın olarak kullanılır.
DALGA-AKINTI-GELGİT ENERJİSİ
Okyanuslarda ve büyük denizlerden elde edilen enerji biçimidir. Dalgaların devinimi, boğaz gibi bölgelerin akıntısı veya denizlerdeki gel git hareketinden kinetik enerjinin dönüştürülmesi ile elde edilir. Henüz dünyada çok yaygın olmasa da yakın bir gelecekte bir enerji kaynağı olarak gelişecektir.
HİDROJEN ENERJİSİ
Hidrojen su gibi doğal organik bileşenlerin çoğunda bulunur. Diğer elementlerden ayrıştırılıp yakılması ile bir enerji kaynağı olarak kullanılabilmektedir. Henüz çok yaygın değildir.
Yenilenebilir Enerji Kooperatifleri
Dünya‟da Enerji Kooperatifçiliği ilk olarak ABD‟de 1929 yılında yaşanan Büyük Buhran‟dan sonra kurulmuştur. Kurulan 417 elektrik kooperatifi ile 288 bin meskene elektrik sağlanmıştır.
Dünya‟da ve Türkiye‟de Enerji Kooperatifçiliği;
Günümüzde Amerika‟da 900 kırsal elektrik kooperatifi 47 eyalette 42 milyondan fazla elektrik tüketicisine elektrik hizmeti sunmaktadır. Amerika‟da enerji kooperatifleri toplam elektrik üretiminin %12‟sini karşılamakta ve bu kooperatifler ülke elektrik dağıtım hatlarının %42‟sine sahip konumdadır.
ABD‟nin dışında başta Almanya ve Danimarka olmak üzere dünyanın bir çok ülkesinde Yenilenebilir Enerji Kooperatifleri yenilenebilir enerji üretiminde oldukça önemli bir role sahiptirler.
Dünyada ki en büyük GES potansiyeline sahip ülkelerden biri olan Almanya‟da tesislerin yüzde 70‟i kooperatiflere ait olmakla birlikte 812 tane yenilenebilir enerji kooperatifi bulunuyor.
Almanya enerjisini tamamen yenilenebilir kaynaklardan üretmek için dönüştürüyor. Burada en büyük etkiyi kooperatifler ve bireysel üreticiler sağlıyor. 2015 yılında kooperatiflerin ve bireylerin sahip olduğu tesislerde üretilen elektrik enerjisi toplam üretimin %47‟sine ulaşmıştır.
Danimarka‟da bu kooperatiflerin sayıları 2000‟e yaklaşmış durumda. Söz konusu ülkeler içerisinde Danimarka, Avrupa‟nın en güçlü yenilenebilir enerji kooperatiflerine sahip ülkesi olarak kabul
edilmektedir.
Dünya‟da kurulmuş Enerji Kooperatiflerine birkaç örnek;
EWS-Almanya: 1986 yılında yaşanan Çernobil faciası sonrası „‟Nükleersiz gelecek için aileler insiyatifi‟‟ olarak örgütlemeye başladı. Kendi bölgelerinde nükleer kaynaklardan üretilemeyen enerji tüketimini savundular.1991 yılında yenilenebilir enerji kaynakları dağıtımı üzerine çalışan bir şirket ve 2009 yılında da kooperatiflerini kurdular. Bugün güneş ,rüzgar, hidroelektrik, biyokütle hatta kojenarasyon ile çalışan sistemlere sahipler.
Ecopower-Belçika: Küçük bir kasabadaki su değirmeninden elektrik üretme fikrini geliştirip, sonrasında hızla gelişen kooperatif 1991 yılında kuruldu. 47 kurucu ortak ile yola çıkan kooperatif, 2012 yılında 43000 üyeye yükseldi. 3 tane
rüzgar enerjisi santrali ile sadece kentin değil tüm bölgenin elektrik ihtiyacını karşılıyor
PBS/Kıyı Elektrifikasyonu ve Kadının Kalkınması Kooperatifi-Bangladeş: 1999 yılında 35 kadın tarafından kurulan kooperatif, Almanya, Hollanda, Dünya Bankası tarafından finanse edilen bir proje ile enerji üretimine başladı.
Bugün bölgesi ve 4 adanın elektrik ihtiyacını karşılıyor. Ayrıca sahip olduğu ampul fabrikası ile tasarruflu ampul üretimi yapıyor ve pazarlıyor.
Türkiye yenilenebilir kaynaklar içerisinde güneş enerjisi bakımından dünyada en iyi konumda ülkelerden birisi olan
Almanya‟dan iki katı daha fazla güneşlenme süresine sahip bir ülke olması sebebiyle yüksek bir potansiyeli bulunuyor.
Bugün Türkiye‟de 2013 yılından bu yana kurulan enerji kooperatiflerinin sayısı 24‟tür.
Türkiye‟de kurulmuş Enerji Kooperatiflerine birkaç örnek;
-Ege Elektrik Enerjisi Üretim Kooperatifi: Ülkemizde ilk yenilenebilir enerji kooperatifi olarak kurulan Ege Elektrik Enerjisi Üretimi Kooperatifi, Tavas / Denizli‟de kuruldu. İlk aşamada 7 kurucu ortak ile kurulan kooperatif yeni ortak alımına kısa zamanda başlayacaktır. Arazi bulmuş bağlantı anlaşması için başvuru hazırlıklarındandır.
-Karaman Esnaf Sanatkarları Elektrik Enerjisi Üretim Kooperatifi: Karaman ilinde üretim ve ticari işletme sahibi 7 kişi ile kuruluşunu yapan kooperatifin ilk amacı yereldeki esnafların elektrik ihtiyacını karşılamak olarak belirlenmiştir. Ülkemizde kurulan ikinci enerji kooperatifi olarak hayata geçmiştir. Şu anda arsa alımı için
çalışmalar yürütmektedir.
–Çorum Yenilenebilir Enerji Kooperatifi: 2016 yılı içinde kurulan kooperatiflerdendir. İlk aşamada 7 kurucu ortak ile kurulan kooperatifi , şu anda bağlantı anlaşması için başvuru anlaşmasını yapmıştır.
-Amasya Yenilenebilir Enerji Kooperatifi: 2016 yılında 7 kurucu ortak ile kurulmuş ve çalışmalarına başlamıştır. Bağlantı anlaşmasında son aşamaya gelmiştir.
-Mobilyacılar Yenilenebilir Enerji Üretim Kooperatifi: Kayseri ilinde kurulan kooperatif 5 MW kapasiteli çatı uygulaması olan güneş enerjisi santralinin kurulumunu tamamlamıştır.
-İzmir Yenilenebilir Enerji Kooperatifi: İzmir‟de Kurulan 10 kurucu üye İle hayata geçen bir kooperatiftir. Şu anda üye sayısını artırmak için çalışmalar yapmaktadır. Arazi bulma çalışmaları devam
etmektedir.
Ülkemizde yerel yönetimlerin desteği ile kurulan iki yenilenebilir enerji kooperatifi vardır.
-Nilüfer Yenilenebilir Enerji Kooperatifi: Bursa‟da ilk aşamada 7 kurucu üye ile kurulmuş ve hızla üye sayısını arttırmıştır. Genellikle belediyede çalışanların bir araya gelerek kurdukları bu girişim rüzgar enerjisini de hedef olarak koymuştur.
-Seferihisar Yenilenebilir Enerji Kooperatifi: 7 Kurucu ortak ile kurulan kooperatifin temel amacı kamu alanlarının enerji ihtiyacını yenilenebilir kaynaklardan üretmektedir.
Enerji Kooperatiflerinin Yasal Dayanakları
1163 sayılı Kooperatifler Kanunu hükümlerine göre değişir ortaklı, değişir sermayeli ve sınırlı sorumlu yenilenebilir enerji üretim kooperatifleri kurulabilir.
Yasa gereği kooperatiflerin en az 7 ortak ile Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği Tüketimleri birleştirme maddesi kapsamında (Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik Md:23/7) bu kooperatifler kurulabilir.
This presentation uses a free template provided by FPPT.com
LÜY kapsamında üretim tesisi kuracak gerçek veya tüzel kişilerin üretim tesisleri ile tüketim tesislerinin aynı dağıtım bölgesi içerisinde olması zorunludur. (Y.md5.f5) Geçici veya gezici abone grubunda yer alan tüketim tesisleri
için üretim tesisi kurulamaz. (T.md6.f8,9)
Kamu kurum ve kuruluşları, üniversiteler, ileri teknoloji enstitüleri, Organize Sanayi Bölgeleri ve kooperatifler için bağlantı anlaşmasındaki sözleşme gücünü geçmeyecek şekilde TEİAŞ tarafından her bir trafo merkezinde 5 MW bağlantı kapasitesi tahsis edilir. (Y.md23.f7)
Çatı uygulaması haricindeki güneş enerjisine dayalı başvurular için; mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri, sulu tarım arazileri, sulu-kuru I, II, III, IV. sınıf tarım arazileri ve çevre arazilerde tarımsal kullanım bütünlüğünü bozan alanları kapsamadığına ilişkin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı veya söz konusu
Bakanlığın il veya ilçe müdürlüklerinden alınacak belge (T.md7.f2.e) Yani sistemin kurulacağı arazi tarıma elverişli olmayan marjinal alan olmalıdır.
LÜY kapsamında BAÇM sahibi ve Bağlantı Anlaşması imzalayan gerçek veya tüzel kişiler uhdesindeki üretim tesisi ile ilişkilendirilen tüketim tesisi veya tesislerine ilişkin aboneliğe ait kaçak elektrik enerjisi tüketiminin tespit edilmesi halinde, BAÇM, BA ve SKA iptal edilir. (Y.md8.f9)
Öncelik değerlendirmesine göre BAÇM imzalayan kişiler, üretim tesisi ile ilişkilendirilen tüketim tesis veya tesislerine ilişkin aboneliği değiştirmek istemeleri halinde, üretim tesisi ile ilişkilendirilecek yeni tüketim tesis veya tesislerinin yıllık toplam elektrik enerjisi tüketimi, başvuruya esas tüketim miktarından az
olamaz, (Y.md8.f8)
Tüketim tesisi ile aynı yerde olmaması halinde, üretim tesisi ile Şebeke arasındaki enerji alış-verişini çift yönlü ve saatlik olarak ölçecek biçimde tesis edilir. (T.md16.f2)
Üretim tesislerinde üretilen ihtiyaç fazlası elektrik enerjisi, görevli tedarik şirketi tarafından YEK Kanununa ekli I sayılı Cetvelde kaynak bazında belirlenen fiyattan, YEKDEM (Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması) kapsamında değerlendirilmek üzere, geçici kabul tarihinden başlamak üzere on yıl süreyle satın alınır.
(Y.md18.f1) (T.md19.f2-b)
Şebekeye bağlanacak üretim tesislerinin geçici kabul işlemlerinin, bağlantı anlaşmasının imza tarihinden itibaren;
a) YG seviyesinden bağlanacak hidrolik kaynağa dayalı üretim tesislerinde üç yıl,
b) YG seviyesinden bağlanacak hidrolik kaynağa dayalı üretim tesisleri dışındaki üretim tesislerinde iki yıl,
c) AG seviyesinden bağlanacak tüm üretim tesislerinde bir yıl, bitirilmesi gerekmektedir. (Y.md24.f1)
Lisanssız üreticiler bu Yönetmelik kapsamındaki üretimleri için ikili anlaşma ve/veya Organize Toptan Elektrik Piyasalarında satış yapamazlar. (Y.md19.f3)
Tüketim birleştirmeye katılan kişilerin her birinin ayrı ayrı tüketim tesisi ya da tesislerinin olması gerekir. (Y.md23.f1)
Tüketim birleştirme İlgili Şebeke İşletmecisine yapılacak yazılı bir başvuru ile yapılır. Yazılı başvuru ekinde tüketimi birleştirilen tesislerin sahipleri, abonelik bilgileri, yıllık tüketim verileri İlgili Şebeke İşletmecisine sunulur.
Enerji Kooperatifleri Nasıl Kurulur?
Enerji Kooperatiflerine 1MW‟a kadar kota yayınlanmasını beklemeksizin tüketimleri oranında güç tahsis edilmesi imkanı verilmiştir.
Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği kapsamında, Enerji Kooperatiflerinin kuracakları üretim tesisleri için yapılacak tahsisler, kooperatiflerin ortak sayıları ve tüketim ihtiyaçları ile orantılı olarak
belirlenmektedir.
Bu çerçevede ortak sayısına bağlı olarak ve her bir tüketim tesisi ile ilişkilendirilen üretim tesisinin kurulu gücü 1 MW‟ı geçmeyecek şekilde;
• 100 ortaklı kooperatifler için 1 MW‟a kadar,
• 100‟den fazla 500‟e kadar ortaklı kooperatifler için 2 MW‟a kadar,
• 500‟den fazla 1000‟e kadar ortaklı kooperatifler için 3 MW‟a kadar,
• 1000‟den fazla ortağı olan kooperatifler için 5 MW‟a kadar, tahsis yapılabilir. (Y.md6.f11)
Ortaklar:
Kooperatifin ortaklarının hepsi aynı dağıtım bölgesinde elektrik aboneleri olmak zorundadır. Ortaklar özel kişiler olabileceği gibi, tüzel kişilerden de oluşabilir. Dikkat edilmesi gereken husus ortakların
aynı abonelik grubundan olmalarıdır.
Tüzük yada Ana Sözleşme: Kooperatif ortakları bir araya gelerek “Kooperatif Ana Sözleşmesi” taslağını oluştururlar.
Onay: Ana sözleşme Kooperatifçilik Genel Müdürlüğüne Bakanlık onayı için iletilir (Enerji kooperatiflerinin illerde bulunan İl Ticaret Müdürlükleri aracılığı ile değil, Ankara‟da bulunan Genel Müdürlüğe ana sözleşmeyi iletmeleri gerekmektedir). Onay yazısının alınması ile kooperatifin bulunduğu ilin Ticaret Sicil Müdürlüğüne tescil
başvurusu yapılır.
Tesisin yapılacağı arsa belirlenir: Kooperatif ortakları seçtikleri yenilenebilir enerji kaynağı ile nerede elektrik üreteceklerini de belirlerler.
Arazi Sınıf Tespiti: Kooperatifin santrali kuracağı arazinin belirlenmesinden sonra bulunduğu ilin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl Müdürlüğü‟ne başvurarak marjinal tarım arazisi yazısı talep edilir. İl müdürlüğü,
arazinin vasfına uygun olarak İl Özel İdaresi ve Devlet Su İşleri‟nden de onay isteyerek bu
yazıyı hazırlar.
ÇED Çevresel Etki Değerlendirme:
Araziye kurulacak elektrik üretim tesisi (güneş / rüzgar olabilir) için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İl Müdürlüğü‟ne “ÇED gerekli değildir” kararı için başvuru yapılır. Çatı uygulaması yapılacak başvurularda bu belge aranmaz.
Dağıtım şirketine başvuru: Santralin kurulacağı bölgede ki dağıtım şirketine „‟Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu” almak için başvuru yapılması gerekmektir.
Proje Onayı: Dağıtım şirketinden „‟Bağlantı Anlaşması Çağrı Mektubu‟‟ alındıktan sonra sistemin projesi hazırlanarak TEDAŞ Genel Müdürlüğü‟ne onay için sunulur. Proje onay tarihinden itibaren bir ay
içinde dağıtım şirketi ile „‟Bağlantı Anlaşması‟‟ imzalanır.
İmar İzni: Projenin de onaylanması ile kooperatif tesisin kurulacağı bölgenin bağlı olduğu belediyesinden tesisin
kurulabilmesi için imar izni alınır.
Kurulum: Projesi onaylanan ve tüm izinlerin alınan santralin kurulumuna başlanır. Geçici kabul yapıldıktan sonra „‟Sistem Kullanım Anlaşması‟‟ yapılarak şebekeye bağlanılır ve mahsuplaşma işlemi başlar.
Yaklaşık Maliyet ve Geri Dönüş Süresi
Kurulması planlanan santral gücü: 1150 kWp GES
1150 kWp gücündeki bir GES‟in bölgemizde yılda üreteceği elektrik enerjisi yaklaşık 1.750.000 kWh‟dir. (Gerçek değer)
Hedefimiz 100-120 üyeli bir kooperatif kurmaktır.
Yaklaşık 120 üye x 2500 kWh/yıl = 300.000 kWh bir yılda kooperatif üyelerinin tüketecekleri enerji miktarıdır. Dağıtım şirketi öncelikle ürettiğimiz enerji ile tükettiğimiz enerjiyi mahsuplaştıracaktır. Faturalandırmaya esas enerji miktarı=1.750.000–300.000= 1.450.000 kWh olacaktır.
Şebekeye vereceğimiz enerji miktarı 1.450.000 kWh olarak gerçekleşecekti.
Sonuç ve Öneriler
-Yenilenebilir Enerji kaynaklarına dayalı yenilenebilir enerji yatırımlarının, ister küçük ister büyük ölçekte, ister kırsal alanda olsun, imece usulünün bir ürünü olarak kurulan kooperatifler çatısı altında değerlendirilmesiyle;
-Enerjinin tüketileceği yerde üretilerek yerel kaynakların yerel halk tarafından kullanılmasına,
-Uzak yerlerde üretilen elektriğin taşınması aşamasındaki kayıpların azaltılmasına,
-İstihdam oranında artışa,
-Yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik enerjisi üretimi amaçlı kullanımının yaygınlaştırılmasına,
-Toplumun ekonomiye katılımına ve enerji konusunda söz sahibi olabilmesine,
-Enerji piyasasındaki kartelleşmeye karşı dengeleyici bir alternatif oluşturulmasına,
-Sermayenin tabana yayılmasına,
-Bu kaynakların güvenilir, ekonomik ve kaliteli biçimde ekonomiye kazandırılmasına,
-Enerjide kaynak çeşitliliğinin artırılmasına,
-Yerel kalkınmaya,
-Sera gazı emisyonlarının azaltılmasına, atıkların değerlendirilmesine, çevrenin korunmasına,
-Bu amaçların gerçekleştirilmesinde ihtiyaç duyulan imalat sektörünün geliştirilmesine,
-Bölgenin ve ülkenin kaynaklarını öncelik aldıkları için enerjide dışa bağımlılığın azaltılmasına, önemli katkılar sağlanacaktır.
-Grafikten de görüleceği gibi ülkemiz üretilen enerjinin yaklaşık %51‟i ithal kaynaklardandır. Enerjide dışa
bağımlılıktan kurtulmak için bu projeler desteklenmelidir.
Bu tür projeler bir kazan-kazan projeleridir. En başta Türkiye Cumhuriyeti Devleti (enerjide dışa bağımlılıktan kurtularak) ve yerel olmak üzere kooperatif üyeleri de kazanacaktır.
Elektrik Mühendisi Azim Şahin kimdir?
05.01.1962 yılında Kula / Manisa’da doğumlu. İlk ve Orta Okulu Salihli’de tamamladı. İzmir Çınarlı Teknik Lisesi Elektrik Bölümünü bitirdikten sonra İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik-Elektronik Fakültesi Elektrik Mühendisliği bölümünden mezun oldu. Mezuniyetten sonra özel sektörde (AEG Transformatör Fabrikası) iki yıl kadar çalıştı. Askerlikten sonra TEDAŞ Manisa Müessese Müdürlüğüne bağlı TEDAŞ Salihli İşletme Müdürlüğü görevini yaklaşık beş yıl yaptı. Kendi isteği ile istifa edip serbest mühendis olarak çalışmaya başladı. Yıllarca TEDAŞ müteahhitliği yaptı. 2007-2008 yıllarından sonra yenilenebilir enerji konusunda çalışmalar yaptı. 2013 yılında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği yayınlanmasından sonra İzmir’de ilk olan Reysaş A.Ş.’ye ait 250 kW çatı uygulaması GES (Güneş Enerji Santrali) projelendirmesi ve montajını yaptı. Manisa’nın ilk uygulaması olan Güres A.Ş.’ye ait 1000 kW GES proje ve montajını gerçekleştirdi. Şu ana kadar yaklaşık 30 MW GES santrali kurulumu yaptı. Bunların yarısından fazlasının projelendirilmesi de tarafından yapıldı. Bu günlerde Salihli’de S.S. Sardes Yenilenebilir Enerji Üretim Kooperatifinin kuruluşunu gerçekleştirmeye çalışıyor.
–