Tuba Altunkaya
Güvenlik kameraları, akıllı telefonların kullanıcıyı takip etme özelliği, taşınabilir cihazlara yüklenen uygulamalar ve yüz tanıma sistemleri gibi teknoloji alanındaki gelişmeler, özel hayata yönelik birer tehdit mi?
Kolay erişilebilir bu teknolojilerin hemen her alanda kullanımıyla birlikte, konaklama mekanlarında mahremiyeti korumanın ne kadar mümkün olduğu da daha sık sorulmaya başlanan bir soru. Zira internet üzerinden oda veya ev kiralama hizmetinden yararlananaların sayısı arttıkça, bu mekanlarda karşılaşılan kötü sürprizler daha fazla duyulur oldu.
Geçtiğimiz eylül ayında, Airbnb sitesinden Kanada tatileri için ev kiralayan İskoç çift, içeri girdikten henüz 20 dakika sonra, dijital bir saate yerleştirilmiş bir gizli kamera ile gözlendiklerini fark etti. Yeni Zelanda’da ise evini kiraya veren şahıs, misafirlerini gözlemek için kamerayı bir lambanın ampülüne gizlemişti. Yangın dedektörleri, telefon şarj aletleri gizli kameraların saklandığı yaygın noktalardan.
Bir vaka bile tedirginliği artırmaya yetiyor
ABD’in San Francisco kenti için Airbnb sitesine verilen ilanları araştıran NBC News, evlerin güvenlik kamerasıyla izlendiğini açıkça yazanların sayısının yüzde 1’in altında olduğunu tespit etti.
Güvenlik kameraları ve görüntülerin kullanımı ile ilgili çok katı politika yürüttüklerini belirten Airbnb sözcüsü Charlie Urbancic, güvenlik ve mahremiyetin şirketin önceliği olduğunu söylüyor. Airbnb evlerinin 400 milyondan fazla misafiri ağırladığını belirten Urbancic, şirketin nadiren ciddi şikayetlere maruz kaldığını söylüyor.
“Airbnb evlerinde gizli kamera” vakaları ‘nadiren’ görülse de tek bir hadise bile internet üzerinden ev veya oda kiralamak isteyenleri endişelendiriyor.
Teknolojide yeni sektör: Gizli kamera dedektörleri
Söz konusu vakalar, gizli kameraları tespit eden teknolojilerin kullanılmasını da yaygınlaştırdı.
Akıllı telefonlar, gizli kameraları bulma yöntemleri ile ilgili çok sayıda uygulama sunarken, kamera sinyallerini tespit ettiği söylenen farklı aygıtları satın almak da mümkün.
Airbnb firması konutlarını kiraya vermek isteyen üyelerine, ilanlarda evde kamera olup olmadığının açıkça belirtilmesini şart koşuyor. Evini ve dolayısıyla konuklarını uzaktan gözlemek isteyen ev sahiplerinin, kameraları oturma odası ve koridorların dışında yatak odası, banyo ve tuvalet gibi özel odalara kurmaması da diğer bir kural.
Gizli kamera mağduru: Ev sahibinin nasıl biri olduğunu bilmiyorsunuz
Floridalı drama eğitmeni Paige Blair, iş seyahatinin kabusa dönüştüğü Airbnb konuklarından biri. 45 yaşındaki kadın, yalnız olduğunu düşündüğü evde iki gizli kamera bulduktan sonra gördüğü her küçük deliğin arkasında kendini izleyen bir göz olduğu evhamına kapıldığını söylüyor.
Kiralığı evden iade alarak erken ayrılan Blair’in şikayet etmesi üzerine ev sahibi ilanını güncelledi. İş gezisinden kötü anıyla dönen Blair artık misafir olduğu yerlerde, ev sahibine öncelikle kamera olup olmadığını sorduğunu söylüyor ve ekliyor: “Nasıl biriyle muhatap olduğunuzu bilmiyorsunuz. Doğruyu söylemek gerekirse Airbnb bile bilmiyor.”
Blair’in kaldığı evin sahibi ise ‘tek başına seyahat eden bir kadının’ duyduğu endişeyi anladığını ancak son dönemde başına gelen hırsızlıklardan dolayı, evine güvenlik kamerası yerleştirmek zorunda kaldığını öne sürdü. Ev sahibine göre kamera görüntülerini uzaktan, kişisel amaçlar için seyretmek mümkün değil.
Ev sahipleri: Niyetimiz kuralları uymayanları belirlemek
Misafirlerini gözlediklerini açıkça belirten ev sahipleri gönül rahatlığıyla niyetlerinin, 1 kişi için ücret ödeyip 2 kişi kalmaya çalışanlar gibi kurnazlık yapanları yakalamak olduğunu ifade ediyor.
Diğer bir Airbnb kullanıcısına göreyse, mutfağa yerleştirilen ve kendisinin tesadüfen fark ettiği kamera için ev sahibi, “bulaşıkları yıkamayanları tespit etmek için” diyerek savundu. Airbnb’de ilan verenler bulaşıklarını yıkamayanlardan ayrıca ücret talep edebiliyor.
Ancak her kamera ‘güvenlik’ amacıyla kullanılmıyor. Yatak odalarına ve banyolara yerleştirilen kameralarla misafirlerini uzaktan gözetleyip mahremiyeti ihlal edenler, yakayı ele vermeleri durumunda yargıdan kaçamıyor.